Cech Rzemiosł Różnych w Słupsku

Rzemiosło dla Słupska

W marcu 1945 roku, gdy ustały działania wojenne, do zniszczonego Słupska zaczęli przybywać polscy osadnicy. Najliczniejszą grupę stanowili repatrianci z kresów II Rzeczpospolitej – 11425 osób oraz mieszkańcy Warszawy i jej okolic – 5246 osób. Przybyli również przesiedleńcy z rejonów bydgoskiego – 2545 osób, poznańskiego – 1288, łódzkiego – 1579, kieleckiego – 1902, lubelskiego – 2175, katowickiego – 321, krakowskiego – 695, rzeszowskiego – 828, olsztyńskiego – 165, gdańskiego – 1876, białostockiego – 830 i koszalińskiego – 66. Z zagranicy przybyło 471 osób, wśród których przeważali Polacy z Wilna. Według danych z pierwszego przeprowadzonego po wojnie spisu ludności Słupsk liczył wtedy 33115 osób, w tym 32026 osób ludności napływowej i 1089 autochtonów.

W kwietniu 1945 roku przybyli pierwsi organizatorzy władzy, min. pełnomocnik rządu Jan Kraciuk, pierwszy polski burmistrz Jan Federowicz, urzędnik Stanisław Wysocki, lekarz Jan Posmykiewicz i działacz partyjny Jan Lisowski. Z ich inicjatywy zaczęto organizować na nowo życie i odbudowywać zniszczone miasto.

W ciągu dwóch tygodni od zakończenia zmagań wojennych uruchomiono wodociągi i kanalizację, co uchroniło miasto od rozprzestrzeniania się wielu zakaźnych chorób. Pomimo tego w kwietniu 1945 roku w Słupsku wybuchła epidemia tyfusu, na który zmarło ponad 1 tysiąc ludzi. Służba zdrowia zaczęła działać dopiero trzy miesiące później. Władzom udało się zorganizować w wyznaczonych punktach pierwszą (na kartki) sprzedaż chleba, ziemniaków, mięsa i tłuszczów. Pierwszy spółdzielczy sklep spożywczy został otwarty dopiero we wrześniu 1945 roku i mieścił się przy ul. Niemcewicza. Zaczęła działać komunikacja tramwajowa, urząd pocztowy, bank, spółdzielnia spożywców „Społem” i inne potrzebne instytucje.

Już 4 sierpnia 1945 roku odbyła się inauguracja roku szkolnego w pierwszej polskiej szkole podstawowej prowadzonej przez Władysława Kijowskiego przy ulicy Partyzantów. Dzieci było tak dużo, że 29 września 1945 roku postanowiono otworzyć drugą szkołę podstawową przy ulicy Mickiewicza. Dalszą organizacją szkolnictwa zajął się Inspektorat Oświaty pod kierownictwem Władysława Kwapiszewicza.

W tym samym czasie zaczęły pracę pierwsze zakłady produkcyjne, „Pomorzanka” i Fabryki Mebli. Powstawały warsztaty rzemieślnicze dając zalążek cechom branżowym. W ciągu pół roku od oswobodzenia Słupska powstało 50 warsztatów piekarzy, cukierników, wędliniarzy, kominiarzy, krawców, szewców, stolarzy i fryzjerów. Pierwsi słupscy rzemieślnicy w ścisłej współpracy z władzami zajęli się aprowizacją mieszkańców i organizacją najpotrzebniejszych usług.

Dnia 3 sierpnia 1945 roku powstał pierwszy amatorski teatr. Ożywił się handel i życie gospodarcze. Zaczął się ukazywać „Kurier Słupski”. W roku 1958 powstała Stacja Naukowa Polskiego Towarzystwa Historycznego, zajmująca się badaniami oraz propagowaniem dziejów regionu, a dwa lata później, w 650. rocznicę uzyskania praw miejskich oddano do użytku wyremontowany Stadion przy ul. Madalińskiego i nazwano do „Stadionem 650-lecia”. W 1967 roku po raz pierwszy zorganizowano „Dni Słupska”, a także Festiwal Pianistyki Polskiej.

Kroniki powojennego Słupska ukazują entuzjazm mieszkańców w usuwaniu zniszczeń i odbudowie miasta. W powszechnej biedzie, ale z radością i zapałem przybysze z różnych stron zaczynali tu nowe życie.